Blokzincir ve kripto para dünyasının önemli isimlerinden Cemil Şinasi Türün, Erkan Öz ve İsmail Hakkı Polat, Paribu sponsorluğundaki BTCHaber canlı yayını KriptoVeteran’da buluştu.
KriptoVeteran buluşmalarının on ikincisi dün gerçekleştirildi. Kripto para dünyasının üç tanınmış ismi canlı yayında bir araya gelerek, geçtiğimiz günlerin önemli gelişmelerini değerlendirdi. Bu bölümün ana gündem maddeleri şu şekildeydi:
- Dijital para ve kriptopara piyasaları konusunda devlet yetkililerinin açıklamaları sıklaştı. Bu ne anlama geliyor?
- Düzenleme ve vergilendirme konusunda ne tür gelişmeler olabilir? Kriptopara yatırımcılarını neler bekliyor?
- Dijital sanat eserlerine, Jack Dorsey’in tweetine, Le Bron’un smaç enstantanesine ödenen inanılmaz paralar. NFT çılgınlığı nereye varacak? “Burdan girilir mi?”
Neler Konuşuldu?
İsmail Hakkı Polat, bu haftaki bölümde temelde iki konunun ele alınacağını söyleyerek programı başlattı. Bunlardan ilki devletin kripto para hakkındaki açıklamaları ikincisi ise NFT’ler.
İsmail Hakkı Polat, Borsa İstanbul ve Türkiye’deki kripto para borsalarının işlem hacmini karşılaştırdı ve çarpıcı verilere değindi. İsmail Hakkı Polat şunları kaydetti:
Ben bugün Türkiye’deki kripto para alım satım platformlarının toplam günlük işlem hacmine baktım. Bugün akşam itibariyle 10,5 milyar Türk Lirası. Borsa İstanbul’un işlem hacmine baktım 5,5 milyar Türk Lirası. Kripto paraların yerel borsalardaki toplam işlem hacmi 10,5 milyar Türk Lirası. Borsa İstanbul’un işlem hacmi ise bunun yarısı kadar.
Devlet Yetkililerinin Kripto Para Açıklamaları
Polat, “devlet kanadından arka arkaya gelen açıklamalar var, devletin kripto paralara bakışını değerlendirebiliriz” dedi ve sözü Erkan Öz devraldı:
“Tesla’nın Bitcoin alımı sonrasında kripto paralara çok yoğun bir talep oldu ve kripto para borsaları bu talebi kaldıramadı. Öyle olunca da insanlar şikayette bulundu ve devlet de bu alanı boş bırakmayacağız dedi.
Haberlere bakılırsa, küçük yatırımcıyı korumak istiyor. Vergi almayı planlıyor ama uzun vadeli yatırımcılardan almamayı düşünüyor. En kötüsünü düşünürsek, yasaklama konusunu ele alalım. Ben böyle olacağını düşünmüyorum. Düzenlemeler güveni daha fazla artıracağı için aslında çok olumlu. Korkum şu, sektörü ürkütecek türden bir vergilendirme. En kötü senaryo bile doğru değerlendirenler için kazançlı olacaktır.”
ETF konusuna da değinen Öz şunlar söyledi:
“Diyelim ki, Holochain’in aşığı biri var. Ancak borsalara güvenmiyor. Türkiye Holochain ETF’i açsa tüm yatırımcıları ülkeye çekse kötü mü olur? Bunlar neden düşünülmüyor ben anlamıyorum.”
Polat, Cemil Şinasi Türün’e hem devlet hem de alım satım platformları konusunda ne düşündüğünü sordu. Türün yanıtladı:
“Birçok kişi kripto para borsalarında karmaşık süreçlerde işlemler yapıyor. Ziyaretçiden bahsetmiyorum. Bu işin mali boyutu da çok yüksek. Ciddi paralar konuşuluyor. Türkiye daha önce böyle bir şey görmedi. Biz görmedik. Sistemsel olarak buna hazır değiliz. E-ticaret sitelerinde ciddi miktarda ödeme işlemleri olmaz. Genelde dışarıya yönlendirir. Kripto para borsaları böyle değil.
Regülasyona gelirsek, devlet henüz kripto para işlemlerini algılayacak düzeyde değil. Vergi almak istiyor, bu doğal ancak rakamlar ortada ve ‘bunu neresinden tutacağız nasıl inceleyeceğiz’ kısmını çok fazla bilen insan olduğunu sanmıyorum.”
NFT Çılgınlığı
Daha sonra Polat, yükselmeye devam eden NFT çılgınlığı hakkında konuştu. NFT’nin ilk pazarının koleksiyon olduğunu söyleyen Polat, göze çarpan bir diğer alanın ise spor olduğunu ifade etti. Sonrasında Türün NFT’ler hakkındaki görüşlerini dile getirdi:
“Ethereum bu kayıtların bir çeşit tapu idaresi gibi bir şey. Bu da çok pahalı, çok pahalı gas fee’leri ödeniyor. İşlem hacminden ötürü. Alternatifleri kullanmayı düşünüyorlar. MATIC, BSC falan ama esas iş Ethereum’da dönüyor. OpenSea farklı platformlardan da NFT topluyor. Rarible, Ethereum üzerinden topluyor.
Benim önerim şu olacak, bu konularda Ethereum’dan şaşmayın. Önümüzdeki aylarda hızlandırıcı mekanizmalar olan rollup’lar geliyor. Bunlar hızlanma ve ucuzlamayı sağlayacak. Özetle, NFT’lerde önümüzdeki aylarda çok fazla ucuzlayacak bir çözüm göremiyorum. Ethereum üzerinde gidecek gibi duruyor.“
Daha sonra Öz, NFT’ler hakkında en önemli soru işareti olarak nitelediği konuyu ifade etti:
“Bitcoin düşüş sezonuna girdiğinde o zaman da alınan sanat eserini yine aynı fiyata satabilecek mi yoksa bu ICO çılgınlığı gibi bir şey mi? Ben sanat uzmanı olmadığım için çok yaklaşamıyorum.”
Türün, işlem ücretleri hakkında sorulan bir soruyu yanıtladı ve neden daha ucuz platformların NFT’ler için kullanılmadığını açıkladı:
“AVAX ve BSC daha ucuz neden onunla yapılmıyor diye soruluyor. Buradaki işlemler Ethereum’a kaydedilmiyor. Bunlar Ethereum’a kaydedilmedikçe Rarible gibi ana akım platformlarda da yayımlanmıyor.”
NFT’lerin önemli sorunlarından biri olarak kabul edilen aynı dijital eserin farklı platformlarda NFT olarak yaratılması hakkında Polat şunları söyledi:
“Eserler tekilleştirilmeli. Yoksa blokzincirler aralarında açık bir standart kuramazlarsa NFT olayı gerçekleşmez. Şu an yapılan bütün çalışmaların deneysel olduğunu unutmamak lazım.”
Daha sonra Türün bu sorunun merkezileşmeden Uniswap benzeri platformlar ile bir yere gelebileceğini söyledi:
“Bu işin merkezileşmeden bir yere gelebilmesi için belki de bir Uniswap’i çıkacak. Merkeziyetsiz bir sistemi olacak.”
Global olarak iddialı olabileceğimiz seviyede bir takım işlemlerin içindeyiz. Hem insan sayısı hem hacim olarak. Tüm işlemler, girişimler, uygulama yazılım çalışmaları daha önceki diğer sektörlere göre ileri bir seviyede ve dünya ile yarış halindeyiz.”
Yayının tümünü aşağıdaki bağlantı üzerinden izleyebilirsiniz.
