Moore yasası, 1965 yılında Gordon Moore tarafından yoğun bir entegre devredeki (IC) transistör sayısının yaklaşık her iki yılda bir ikiye katlandığı gözlemine atıfta bulunmak için kullanılan bir terimdir. İşte tüm yönleriyle Moore yasası…
Moore Yasası Nedir?
Moore Yasası, Gordon Moore’un bir mikroçip üzerindeki transistör sayısının, bilgisayarların maliyeti yarıya inmesine rağmen her iki yılda bir ikiye katlandığı algısına atıfta bulunur. Moore Yasası, bilgisayarlarımızın hızının ve kapasitesinin birkaç yılda bir artmasını bekleyebileceğimizi ve onlar için daha az ödeme yapacağımızı belirtir. Moore Yasasının bir başka ilkesi, bu büyümenin üstel olduğunu ileri sürer.
Moore Yasasını Anlamak
1965’te, Intel’in (INTC) kurucu ortağı Gordon E. Moore, belirli bir uzay birimine yerleştirilebilecek transistörlerin sayısının her iki yılda bir ikiye katlanacağını öne sürdü.
Gordon Moore gözlemine “Moore Yasası” demedi ve bir “yasa” yaratmaya da girişmedi. Moore bu açıklamayı Intel’de çip üretiminde yükselen trendleri fark ederek yaptı. Sonunda, Moore’un içgörüsü bir tahmin haline geldi ve bu da Moore Yasası olarak bilinen altın kural haline geldi.
Gordon Moore’un orijinal gözlemini takip eden yıllarda, Moore Yasası, yarı iletken endüstrisine uzun vadeli planlama ve araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) için hedefler belirleme konusunda rehberlik etti. Moore Yasası, yirminci yüzyılın sonlarında ve yirmi birinci yüzyılın başlarında damgasını vuran teknolojik ve sosyal değişimin, üretkenliğin ve ekonomik büyümenin itici gücü olmuştur.
Moore Yasası, tümleşik devrelerdeki transistörler daha verimli hale geldikçe, bilgisayarların, bilgisayarlarda çalışan makinelerin ve bilgi işlem gücünün zamanla daha küçük, daha hızlı ve daha ucuz hale geldiğini ima eder.
50 yıldan fazla bir süre sonra, Moore Yasasının kalıcı etkisini ve faydalarını birçok yönden hissediyoruz.
Bilgi işlem
Entegre devrelerdeki transistörler daha verimli hale geldikçe, bilgisayarlar daha küçük ve daha hızlı hale gelir. Çipler ve transistörler, elektriği devre boyunca daha hızlı hareket ettirmek için mükemmel şekilde hizalanmış karbon ve silikon molekülleri içeren mikroskobik yapılardır. Bir mikroçip elektrik sinyallerini ne kadar hızlı işlerse, bilgisayar o kadar verimli olur. Daha yüksek güçlü bilgisayarların maliyeti, kısmen daha düşük işçilik maliyetleri ve yarı iletken fiyatlarının düşmesi nedeniyle yıllık olarak düşüyor.
Elektronik
Pratik olarak bir yüksek teknoloji toplumunun her yönü, eylem halindeki Moore Yasasından yararlanır. Akıllı telefonlar ve bilgisayar tabletleri gibi mobil cihazlar küçük işlemciler olmadan çalışmaz; video oyunları, elektronik tablolar, doğru hava tahminleri ve küresel konumlandırma sistemleri (GPS) de olmazdı.
Tüm Sektörler Fayda Sağlar
Ayrıca, daha küçük ve daha hızlı bilgisayarlar, ulaşım, sağlık, eğitim ve enerji üretimini iyileştiriyor – bilgisayar çiplerinin artan gücü nedeniyle gelişen endüstrilerden sadece birkaçı.
Moore Yasasının Yaklaşan Sonu
Uzmanlar, bilgisayarların 2022’lerde bir noktada Moore Yasasının fiziksel sınırlarına ulaşması gerektiği konusunda hemfikir. 4 Transistörlerin yüksek sıcaklıkları sonunda daha küçük devreler yaratmayı imkansız hale getirecektir. Bunun nedeni, transistörleri soğutmanın, transistörlerden halihazırda geçen enerji miktarından daha fazla enerji almasıdır. 2005 yılındaki bir röportajda Moore’un kendisi, “…malzemelerin atomlardan yapılmış olması gerçeğinin temel sınırlama olduğunu ve o kadar da uzak olmadığını… işleri küçültmeyi bırakmamız gerekecek.” dedi.
İmkansızı Yaratmak
Moore Yasası’nın doğal ölümüne yaklaşıyor olabileceği gerçeği, belki de en acı verici şekilde çip üreticilerinin kendisinde mevcut; çünkü bu şirketler, fiziksel olasılıkların gerçekliğine karşı her zamankinden daha güçlü çipler oluşturma göreviyle karşı karşıya. Intel bile nihayetinde mümkün olmayanı yaratmak için kendisiyle ve endüstrisiyle rekabet ediyor.
2012’de Intel, 22 nanometre (nm) işlemcisi ile dünyanın en küçük ve en gelişmiş transistörlerine seri üretilen bir üründe sahip olmakla övünmeyi başardı. 7 2014’te Intel, daha da küçük, daha güçlü bir 14nm çipi piyasaya sürdü; ve bugün şirket, 10nm çipini piyasaya sürmek için mücadele ediyor.
Perspektif için, bir nanometre, görünür ışığın dalga boyundan daha küçük, metrenin milyarda biridir. Bir atomun çapı yaklaşık 0.1 ila 0.5 nanometre arasındadır.
Özel Hususlar
Sonsuz bir şekilde güçlendirilmiş ve birbirine bağlı bir gelecek vizyonu, hem zorluklar hem de faydalar getiriyor. Küçülen transistörler, yarım yüzyıldan fazla bir süredir bilgi işlem alanındaki ilerlemelere güç veriyor, ancak yakında mühendisler ve bilim adamları, bilgisayarları daha yetenekli hale getirmenin başka yollarını bulmalılar. Fiziksel süreçler yerine uygulamalar ve yazılımlar, bilgisayarların hızını ve verimliliğini artırmaya yardımcı olabilir. Bulut bilişim, kablosuz iletişim, Nesnelerin İnterneti (IoT) ve kuantum fiziğinin tümü, bilgisayar teknolojisi inovasyonunun geleceğinde rol oynayabilir.
Gizlilik ve güvenlikle ilgili artan endişelere rağmen, her zamankinden daha akıllı bilgi işlem teknolojisinin avantajları, uzun vadede daha sağlıklı, daha güvenli ve daha üretken olmamıza yardımcı olabilir.
Moore Yasası Tarihi
1965’te George Moore, kabaca her iki yılda bir mikroçiplerdeki transistörlerin sayısının iki katına çıkacağını öne sürdü. Genellikle Moore Yasası olarak adlandırılan bu fenomen, hesaplamalı ilerlemenin zaman içinde önemli ölçüde daha hızlı, daha küçük ve daha verimli hale geleceğini öne sürüyor. 21. yüzyılın en önemli teorilerinden biri olarak kabul edilen Moore Yasası, olası sınırlamalarıyla birlikte teknolojik ilerlemenin geleceği için önemli çıkarımlar taşır.
Moore Yasası Hesaplamayı Nasıl Etkiledi?
Moore Yasası, bilgi işlem gücünün ilerlemesi üzerinde doğrudan bir etkiye sahipti. Bunun özel olarak anlamı, entegre devrelerdeki transistörlerin daha hızlı hale gelmesidir. Transistörler, elektriğin devre boyunca daha hızlı çalışmasını sağlayan karbon ve silikon molekülleri içeren elektriği iletir. Entegre devre elektriği ne kadar hızlı iletirse, bilgisayar o kadar hızlı çalışır.
Moore Yasası Sona Yaklaşıyor mu?
Uzman görüşüne göre, Moore Yasası’nın 2020’lerde bir süre sonra sona ereceği tahmin ediliyor. Bunun anlamı, transistörler giderek daha yüksek sıcaklıklarda daha küçük devrelerde çalışamayacakları için bilgisayarların sınırlarına ulaşacağı öngörülmektedir. Bunun nedeni, transistörleri soğutmanın, transistörün kendisinden geçen enerjiden daha fazla enerji gerektirmesidir.
