Şimdiye kadar sosyal medya platformları sana istemediğin reklamlar gösterdi, algoritma manipulasyonları yaptı, içeriğini sömürdü, projenin yönetiminde sana söz hakkı vermedi. Bu sürdürülebilir değil. Sosyal ağlar için yeni bir çağa geçmeliyiz.
İyi, güzel de asıl ?
Web3 ile sosyal medya projelerinin kesişiminde benzer kaygıların ön plana çıktığını farketmişsinizdir. Özetle bunlara şu şekilde bakabiliriz:
-Kullanıcıların içeriklerindeki haklara gerçek anlamda sahip olamaması
-Kullanıcıların içeriklerinden adaletli bir şekilde gelir elde edememesi
-Güvenlik boyutunda kullanıcıların mağdur olabilmeleri
Bu listeye elbette farklı maddeler eklenebilir ama genelde argümanlar bunlardır. Web3 projeleri bu sorunlara yeni yaklaşımlar getirerek çözebileceğini iddia eder. Son zamanlarda bu iddiasını daha da dinlenebilir kılan use-to-earn modellerinin gelişmesi oldu. Yani, “Paylaşım yaptıkça gelir elde et!” sloganı sosyal medya kullanıcıları için cazip oldu.
Elbette bu uzun bir yol. Bu konuda da benden teknolojik ve netnografik yönden incelemem istenen projelerden biri olan Kavarii’ye bu yazıda göz atacağız. Benim incelediğim projeler genellikle çok başlangıç aşamasında olan çalışmalar oluyor. Bu proje de benzer şekilde henüz emekleme aşamasında.
İncelemeye başlamadan önce Independent Türkçe’den Çağla Üren’in merkeziyetsiz sosyal medya üzerine buradaki ( https://www.indyturk.com/node/503826/ya%C5%9Fam/dev-firmalara-ait-olmayan-merkeziyetsiz-bir-sosyal-medya-m%C3%BCmk%C3%BCn-m%C3%BC ) yazısına mutlaka göz atmanızı öneririm. Çağla Üren konu bu kadar gündeme gelmeden önce önemli bir araştırma yazısı yayınlamıştı.
Şimdi Kavarii’ye dönelim. Projenin kullanıcı tarafında ana motivasyonu şöyle özetleniyor.
Şimdiye kadar sosyal medya platformları sana istemediğin reklamlar gösterdi, algoritma manipulasyonları yaptı, içeriğini sömürdü, projenin yönetiminde sana söz hakkı vermedi. Bu sürdürülebilir değil. Sosyal ağlar için yeni bir çağa geçmeliyiz.
İyi,güzel de nasıl ? Kavarii üretilen yapılan tüm paylaşımları nitelikli fikri tapuya (NFT) dönüştürüyor. Bunları da Elrond altyapısını kullanarak mintliyor. Eldrond bir tür proof of stake ile çalıştığı için mintleme maliyetleri düşük. Zaten proje Ethereum’daki mintleme maliyetlerine de atıf yapıyor. Siz de bu içeriklerin mülkiyetine sahip oluyorsunuz. Ayrıca içeriklerin aldığı etkileşimlerle gelir de elde edebiliyorsunuz.
Arkaplanda bir DAO mevcut. Bu şekilde yönetimin de merkeziyetizleşmesi için adımlar atılıyor. Kullanıcıların isterlerse bir reklam görmeyecekleri ve dosya yükleme sınırının olmadığının altı çiziliyor. İçeriğin dağıtık bir şekilde depolanacağı ve algoritmik sansür uygulanacağına da değiniliyor. Algoritmik sansür önemli bir konu. Çünkü kişisel kaygılarla yapılan sansürler eleştirilebilir fakat uyuşturucu, intihara özendirme gibi konularda yapay zeka tabanlı algoritmik sansürlerin olması da önemli. Bir Mavi Balina vakası daha kimse istemez sanırım.
Bence önemli noktalardan biri de değerler önerisi. Kavarii bu çalışma sonucunda şu değerlerin güçleneceğini belirtiyor:
Özgürlük • Eşitlik • Mülkiyet • Hürriyet • Demokrasi • Çeşitlilik
Bu kavramlar dikkatinizi çekiyor değil mi? Ön planda bir teknolojik hamle gibi görünse de Web3 arkaplanda küresel çapta bir toplumsal dönüşümün doğumunu hızlandırıyor. İşte bu yüzden paradigma değişimini doğru bir şekilde okuyup bu yeni kurulan masada konumlanmak önemli.
Kavarii Beta aşamasında. Uygulamaya beta aşamasında erişmek için siteden kayıt olabiliyorsunuz.
Proje bu şekilde. Bence Kavarii’nin avantaj ve dezavantajları şu şekilde.
Avantaj | Dezavantaj |
Değerler üretiyor. Teknolojik değil toplumsal arkaplana sahip. | Çok vahşi bir alanda, sosyal ağ endüstrisinde çarpışıyor. |
NFT mintleme maliyetleri düşük. | Elrond altyapısına muhtaç. |
Kavariians şeklinde tanımlama yapıp, kendi fenomenlerini çıkarabilecek konsepti belirlemiş. Sosyal ağ matematiği açısından doğru bir kitle okuması yapıyor. | Çok fazla şeyi çok kısa sürede yapmaları gerekiyor. Sadece kitleyi yakalama değil kitleyi tutundurma problemiyle de uğraşacaklar. |
Umarım başarılı olur ve Web2’nin sosyal ağ sarmalından kurtuluruz.