İsviçre Merkez Bankası (SNB) Başkanı Thomas Jordan dün, teknik olarak bir sorun bulunmadığını istedikleri an Bitcoin alabileceklerini söyledi. Açıklama kripto piyasalarında heyecan yarattı. Ancak Jordan konuşmasının devamında Bitcoin’in rezerv para birimi gereksinimlerini karşılamadığını bu nedenle de en büyük kriptoparayı bilançolarına eklemeyi düşünmediklerini belirtti.
Bana sorarsanız da Bitcoin rezerv para özelliklerinin bazılarını taşımıyor. Her şeyden önce Bitcoin fiyatı aşırı dalgalı. Örneğin ‘etoro’nun yaptığı bir araştırmaya göre Bitcoin Ocak 2018-Haziran 2019 döneminde günlük ortalama %2,67 değişim göstermiş. Aynı dönemde Bitcoin bir günde yukarı yönlü %16’ya kadar tırmanırken aşağı yönlü ise %18’e kadar düşmüş. Bu şekilde kısa sürede aşırı değişim gösteren bir para birimini uluslararası ticarette ödeme aracı olarak kullanmanız güç.
Ancak Bitcoin’i yine de uzun vadeli bir değer saklama aracı olarak kullanamaz mıyız? Ya da merkez bankaları özellikle de SNB sadece uluslararası rezerv para birimlerini mi bilançolarında tutuyor?
İsviçre kendi ekonomisine oranla dünyada en çok hiçbir şeye bağlı olmadan sınırsız para basan ülke. SNB’nin bastığı para miktarının İsviçre’nin bir yıllık üretimine oranı %139,7! Bu oran, 2008’e kadar 200 yılda ürettiği merkez bankası parasının yaklaşık 8 katını son 14 yılda basmasına rağmen ABD’de %40. Avrupa Birliği’nde %70, İsviçre’ye en çok yaklaşan Japonya’da ise %135.
ABD, Avrupa, Japonya çılgınca bastıkları bu paralarları çeşitli mekanizmalarla bankacılık sektörüne aktarıyor; bankalar da bu havadan gelen paraları emlak sektörü ve klasik borsalara pompalıyor. Peki en çok parayı basan İsviçre bu yoktan var edilen trilyonları ne yapıyor? SNB hiç makyajla falan uğraşmıyor, doğrudan gidip bu kendi kendine ürettiği paralarla Amerikan Borsası’ndan özellikle teknoloji hisseleri alıyor! En son yayınlanan 2022 ilk çeyrek sonu verilerine göre SNB’nin bilançosunun %25’i hisse senetlerinden oluşuyor. Yani SNB’nin havadan ürettiği para ile borsalara yaptığı yatırım 252 milyar $ civarında!
SNB’nin en büyük yatırımı yaptığı Nasdaq hisseleri son 1 ayda %15,5; son 1 yılda ise %11,6 değer kaybetti. Öte yandan son 5 yılda Nasdaq SNB’ye %98,6 kazandırdı. Peki aynı dönemlerde SNB Bitcoin’e yatırım yapsaydı ne olurdu? Banka 1 ayda %17,9; 1 yılda ise %27,9 kaybederdi. Fakat 5 yılda SNB’nin Bitcoin kazancı %2993 olurdu!!
SNB’nin derdi sadece fiyat istikrarıysa neden son derece oynak Nasdaq hisselerine bu kadar büyük yatırım yapıyor? Örneğin Amazon sadece dün %14, son 1 ayda %24 düştü. Tesla 1 ayda %19; altı ayda %28 geriledi. Ya da Netflix dün %4,6; 1 ayda %49 son 6 ayda ise %72 değer kaybetti.
Demek ki İsviçre Merkez Bankası’nın Bitcoin muhalefeti fiyat istikrarından kaynaklanmıyor. SNB yöneticileri, çok daha istikrarsız Nasdaq hisselerine havadan ürettikleri 100 milyarlaca $’ı ‘basmakta’ bir sakınca görmüyor. SNB, Bitcoine geldiğinde öne sürdüğü ‘uluslararası rezerv para olma’ şartını hisse senetlerinde aramıyor. Bitcoin’in tercih edilmemesi daha az kazanç getirmesinden de kaynaklanmıyor. Son 5 yılda diğer kripto varlıkları bir kenara bıraksak bile sadece Bitcoin’in getirisi Nasdaq kazançlarını 30’a katlamış!
İsviçre klasik sınırsız para basma sisteminin kalbi durumunda. En çok sınırsız para basan ülke. Bastığı hiçbir şeye dayamayan sınırsız paralarla utanmadan doğrudan ABD borsalarını ayakta tutmaya çalışıyor. Şimdi SNB sınırlı parayı temel felsefesi edinmiş Bitcoin satın alsa, sormayacaklar mı: “Neden aldın?” Cevap: “Sınırlı olduğu için değer kazanıyor.” E o zaman da herkes demeyecek mi: “Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu? Sen niye sabahlara kadar sürekli sınırsız para basıyorsun?”
SNB’nin Bitcoin’den uzak durmasının gerçek sebebi budur arkadaşlar!
Ürettikleri sınırsız paralarla dünyayı hala kandırabildikleri için büyük merkez bankalarının henüz Bitcoin’e yaklaşamaması doğal. Asıl benim anlamadığım, bizim merkez bankası TCMB hala neyi bekliyor?
