Her işletme süresiz ömürlü olarak kurulur. Ancak bazı işletmelerin ömrü kısa sürer. Bunun belirli sebepleri vardır. Ya işletme sahibi işletmeyi kapatır ya da işletme finansal açıdan başarısız olur. Finansal açıdan başarısız olmak, işletmenin finansal sorumluluklarını yerine getirememesi anlamını taşır. Yani, işletme borçlarını ödeyemez duruma gelebilir.
Bir işletmenin finansal olarak başarısız olması bazı göstergelere dayanır. Öncelikle nakit akışındaki sorunlar, kar edememe, tahsilat sorunları, borçların ödenememesi ile başlayan bir süreci ifade eder. Bu göstergeler köklü işletmelerde bile zaman zaman görülebilir. Önemli olan bu olumsuz durumların işletmenin sürdürülebilirliğini sıkıntıya sokacak kadar büyümemesidir. Örneğin işletme, yöneticilerin hatası sonucu nakit dengesini kuramayarak borcunu geciktirmiş olabilir. Bir defalığa mahsus olmak üzere bu sorun çözülür. Ancak uzun süre borçlarını ödeyemeyen bir işletme çalışanların maaşını ödeyemez duruma geldiğinde finansal başarısızlık sorunu kesinleşmiş demektir.
İşletme başarısızlığının birçok sebebi vardır. Ülkemizde işletmelerin en önemli sorunlarının başında öz kaynak yetersizliği gelmektedir. Bunun sonucunda aşırı borçlanan işletmeler nakit döngüsünü ayarlayamamakta ve alacak-stok yönetiminin de doğru yapılamaması ile finansal açıdan çıkmaza girmektedir. İşletmelerin çoğunun KOBİ olması ve profesyonel yönetim açısından yetersiz olması bu sorunlarla başa çıkmada yetersizliğe sebep olmaktadır.
İşletmelerde finansal başarısızlığı farklı sonuçları vardır. Bunlardan ilk akla gelen iflastır. İflas, aslında finansal başarısızlığın en son aşamasıdır. İşletme, borçlarını ödeyemeyecek duruma düştüğünde mahkeme kararı ile iflasını isteyebilir.
İflas aşamasına gelene kadar başka finansal başarısızlık sonuçları da son yıllarda dikkat çekmektedir. Bunlardan biri konkordatodur. Konkordato, borçlu işletmenin alacaklılarına ödeme yapacağını ancak bu borçların ötelenmesi ve yapılandırılması için hukuki yoldan destek beklediğini ifade eder. Bir diğer sonuç ise tasfiyedir. Tasfiyede işletmenin tüm varlıkları satılır ve borçlar ödenir. Kalan kısım varsa ortaklara ödeme yapılır ve işletmenin varlığı sona erer.
Dünyada işletmelerin başarısızlığına çözüm için geliştirilen bazı yaklaşımlar mevcuttur. Bunları açıklayalım.
- Londra Yaklaşımı: 90’lı yıllarda İngiltere’de finansal sorun yaşayan işletmelerin kurtarılması için düzenlenmiştir. Bu yaklaşımda kurtarılmaya değer görülen reel sektör işletmelerinin yeniden yapılandırılması ile 160 işletmeye destek olunmuştur.
- İstanbul Yaklaşımı: 2000-2001 bankacılık krizinden sonra sorunlu kredilerin çözümü için Londra yaklaşımdan esinlenerek lider bir bankanın yapılandırma sürecini yönettiği bir kurtarma yaklaşımıdır.
