bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 70,037.77 1.11%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,542.69 1.09%
bnb
BNB (BNB) $ 609.59 3.10%
solana
Solana (SOL) $ 185.84 0.79%
xrp
XRP (XRP) $ 0.615117 1.31%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.64211 1.90%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.213205 5.32%

Hatasız Merkez Bankası Olmaz

hatasiz merkez bankasi olmazadfsdgs

Ne demişler: “Hatasız kul olmaz.” Hatasız merkez bankası da olmaz. Örneğin ABD Merkez Bankası Fed’in bu hafta piyasaları yeterince korkutmaması enflasyon mücadelesi açısından bir hataydı. Bu ilerleyen hafta ve aylarda kendilerine yeniden yükselen fiyat artış hızı olarak geri dönecek. Öte yandan çok daha büyük hataları başka merkez bankaları yapıyor.

Özellikle Japonya Merkez Bankası’na (BoJ) dikkatinizi çekmek istiyorum. Japonlar, 2000’li yıllardan itibaren para basma (QE), uzun süre sıfır faiz hatta negatif faiz gibi daha önce ekonomi tarihinde görülmemiş uygulamaları gerçekleştirdi. BoJ’un yaptığı daha önce pek denenmemiş operasyonlardan bir tanesi de ‘getiri eğrisi kontrolü’ (YCC) idi.

BoJ, 2016’da faizlerin düşmesini engellemek için YCC uygulamaya başladı. 10 Yıllık Japon devlet borçlanma senetlerinin faizi negatife geçmişti. BoJ, YCC ile 10 yıllık tahvil faizlerini tekrar %0’a yükseltmeyi taahhüt etti. Bunu gerçekleştirmek için faizler düştükçe 10 yıllık tahvil satacaktı. (1)

Merkez bankaları para basabilmek için piyasadan devlet tahvili, emlak varlıklarına dayalı bonolar ve hisse senetleri gibi çeşitli varlıklar satın alır. Bu satın almaları karşılarken havadan sıfır maliyetli sınırsız para üretip piyasaya sürerler. Japon Merkez Bankası geçtiğimiz on yıllarda o kadar çok para bastı ki, devletin çıkardığı tüm tahvil ve bonoların yarısını ve kendi borsasının yaklaşık %7’sini satın aldı.

Yıllar içinde YCC’nin hedefi de değişti. BoJ daha önce faizlerin düşmesini engellemek için uğraşırken artık faizlerin artmasını durdurmaya çalışıyor. Faizler artınca eskiden çıkmış daha düşük faizli borçlanma senetlerinin kendi değerleri düşer. Yatırımcılar, 2020 piyasa erimesi, büyük para basmanın yol açtığı yüksek enflasyon ve artan faizler nedeniyle özellikle son 1-1,5 yılda bono ve tahvillerde ciddi zarar ediyor.

İşte BoJ bu nedenle YCC ile 10 yıllık bono faizlerini %0,25’te tutmaya çalışıyordu. Japon Merkez Bankası yatırımcılara eğer bono satıp faizleri %0.25’in üzerine gönderirseniz ben de elimdeki sınırsız para basma yetkisi ile bono satın alır faizleri düşürür ve bu satışları yapmış olanları zarara uğratırım diyordu.

Ancak 2020 den sonra öyle çok para basıldı ve enflasyon öyle bir baskı oluşturdu ki yatırımcılar YCC’ye rağmen sürekli bono ve tahvil sattı. YCC’nin üst sınırını geçmeye başladılar. İşte bu aşamada BoJ 20 Aralık 2022’de sürpriz şekilde YCC üst sınırını %0,5’e yükseltti. Bu enflasyonla mücadele açısından önemli bir hataydı.

Yükseltilmiş YCC sınırı bono satmak isteyen yatırımcıları daha da cesaretlendirdi. Devlet borçlanma kağıdı satışları hızlandı. Aşağıdaki grafikte açıkça görebilirsiniz. Japonya’nın kararı ardından 10 yıllık faizler hemen %0,4-0,5 bandına fırladı. Bununla da kalmadı. Satışlar o kadar yoğundu ki sürekli %0,5’lik sınır yukarı doğru ihlal edildi.

aa097a59 b982 47b4 b6ef 160f6f89eb02

YCC Sınırını yukarı kaydırma hatası, bono satışlarını arttırınca, BoJ eskisine göre %0,5’i savunmak için çok daha fazla bono-tahvil satın almak zorunda kaldı. Bono aldığınız zaman piyasaya sınırsız para sürüyorsunuz yani para basıyorsunuz demektir. Oysa enflasyonu düşürmek istiyorsanız para yakmanız gerekirdi. Allta yer alan grafiğimizde de Japon Merkez Bankası’nın Nisan 2022’den itibaren tıpkı Fed gibi para yaktığının ancak Eylül ayında durumun tersine döndüğünü görüyoruz. YCC Kararının alındığı Aralık ayında ise para basma adeta roketliyor. Yen cinsi olan bu grafiği dolara çevirdiğimizde Japonya’nın Eylül’den itibaren 336 milyar dolar bastığını görüyoruz. Bunun 228 milyar doları YCC kararı sonrasında piyasaya sürülmüş.

d4f27cd7 d938 49ce a7c7 ee29b56284fb

Oysa ABD, piyasaları sarsan tüm daraltma politikası boyunca Nisan 2022’den buyana 531 milyar dolar yaktı. (2) Üstelik ABD ekonomisinin yıllık üretimi Japonya’nın 4,7 katı. Yani ABD 531 milyar dolar yakarken Japonya sadece YCC kararı sonrasında bile sanki 1 trilyon dolardan fazla para basmış gibi bir politika uyguladı!

Peki enflasyonu düşürme hedefi ile tamamen zıt bu yeni YCC politikasının sonucu ne oldu? 20 Ocak’ta açıklanan en son veriye göre yeni YCC sınırının uygulamaya geçtiği Aralık ayında Japonya’nın hem manşet hem çekirdek enflasyonu %4’e tırmanarak son 41 yılın rekorunu kırdı.

BoJ’un hatalı kararı ile enflasyonu tırmandırması sadece Japonları ilgilendiren bir konu değil. Yüksek enflasyon ve dolayısıyla büyük miktarlı Japon bono satışları devam ederse, bu bonoları elinde tutan finansal kurumlar da zarar etmeye devam eder. Bu zararları kapatabilmek için daha da fazla bono satılır. BoJ, YCC limitini daha da yukarı taşımak hatta YCC’den tamamen vazgeçmek zorunda kalır. Böylece Bonolar daha da değer kaybeder, BoJ daha da çok para basar ve enflasyon daha da artar. Tam bir sarmal.

Olay burada da bitmiyor. Japonlar aynı zamanda dünyanın en büyük ABD bono-tahvil yatırımcısı. ABD Hazinesi verilerine göre Japonya Kasım 2021’de 1,329 trilyon dolarlık ABD devlet borçlanma kağıdı tutuyordu. Bu tarih aynı zamanda Fed’in de daraltma politikasına başladığı dönem. ABD’nin daraltıcı önlemleri Japonların Kasım 2022’ye kadar 247 milyar dolarlık ABD bono-tahvili satmasına neden oldu. (3) Japonlar yeni YCC ile daha da fazla zarar ederse sadece kendi bonolarını değil ABD bonolarını da satmaya devam edebilir. Bu da ABD’nin enflasyonla mücadelesine bir başka darbe olur.

Yani merkez bankacıları da hata yapar. Bitcoin ve kripto varlıklara yatırım yaptıkları halde merkez bankalarının her şeyi öngördüğüne, hiç yanlış yapmadığına, hata gibi görünen uygulamaları bile planlı ve bilinçli bir şekilde gerçekleştirdiğine inanan arkadaşları da hayretle izliyorum…

Kaynaklar:

(1) https://www.reuters.com/markets/asia/how-does-japans-yield-curve-control-work-2023-01-16/

(2) https://fred.stlouisfed.org/series/WALCL

(3) https://ticdata.treasury.gov/Publish/mfh.txt

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

btchaber bh logo

Erkan Öz

Erkan Öz, Siyaset Bilimi ve Gazetecilik eğitimi almasının ardından İHA’da habercilik hayatına başladı. Daha sonra aralarında the Wall Street Journal, Dow Jones Newswires, Al Jazeera ve DHA’nın da bulunduğu ulusal ve uluslararası yayın organlarında teknolojinin dünya ekonomisi üzerinde yaptığı etkileri inceleyen çalışmaları ile tanındı.
https://www.btchaber.com/





Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
btch x banner
btch youtube banner
Bağlantıyı kopyala