Flash loan, bir kullanıcının teminat göstermeksizin borç olarak aldığı token’leri aynı blok içerisinde geri ödediği bir kredi türüdür. Flash loan, Türkçe’ye “anlık kredi” şeklinde çevrilebilir.
Flash loan aracılığıyla alınan krediler aynı blok içerisinde geri ödendikleri sürece ön teminat gerektirmiyor. Flash loan’ı bir nevi teminatsız kredi olarak tanımlayabiliriz.
DeFi ile birlikte geleneksel finansal sistemdeki birçok hizmetin merkezsiz versiyonları hayatımıza girdi. Borça alma, borç verme, borsalar, vadeli işlemler, opsiyon piyasaları ve daha fazlası merkezsiz finansla (DeFi) birlikte evrim geçirdi. Hatta bu hizmetlere yenileri de eklendi. Bu hizmetlere “yield farming” ve bu yazımızın konusu “flash loan” gibi örnekler verebiliriz.
Flash loan, ödünç alınan likidite miktarı ve küçük bir ücret aynı işlem içinde havuza iade edildiği sürece, kullanıcıların zincir üzerindeki bir likidite havuzundan ön teminat olmaksızın varlık ödünç almalarını sağlar. Eğer ödünç alan kişi ödünç aldığı miktarı aynı işlem içinde geri ödemezse, ilk ödünç alma ve sonrasında yapılan işlemler de dahil olmak üzere tüm işlem geri alınır. Bu yenilikçi mekanizma, çeşitli kullanım durumlarında kullanıcılar için sermayeye erişimi artırırken, altta yatan zincir içi likidite havuzunun ödeme gücünün devam etmesini sağlar.
Flash Loan Nasıl Çalışır?
Bankaya gittiğinizde kredi almak için sizden kefil veya kredi için teminat göstermeniz istenebilir. Borcunuzu ödememeniz durumunda ise teminat kullanılarak kredi kapatılır. Peki ya hiçbir teminat göstermeden kredi kullanabilseydiniz? İşte bu “flash loan” ile mümkün. Peki ama nasıl?
Flash loan söz konusu borcun aynı blockchain işlemi içerisinde ödenmesi koşuluyla bu gerekliliği ortadan kaldıran bir DeFi ürünü. Borcun zamanında yani aynı işlem içerisinde ödenmemesi durumunda ise geçmişe dönük tüm işlemler geçersiz sayılıyor.
Geçmişte birçok senaryoda iyi kullanılmış flash loan’ların yani anlık kredilerin insanları bir anda servet sahibi yaptığına şahit olduk. Flash loan ile alınan yüz milyonlarca dolarlık krediler, anlık olarak likidite, arbitraj, teminat takası ve marj ticaretindeki benzersiz fırsatlar için kullanılıyor.
Flash loan, her biri farklı derecelerde merkeziyetsizlik ve güvenlik seviyesine sahip DeFi protokolleri için aynı zamanda risk teşkil ediyor. Akıllı sözleşme geliştiricilerin bu risklerin farkına varması ve buna uygun uygulamalar geliştirilmesi kullanıcıların güvenliğine fayda sağlayabilir.
Flash Loan Ne İçin Kullanılır?
Flash loan yaygın olarak arbitraj için kullanılıyor.
Arbitraj fiyat farklılıklarından yararlanarak para, kıymetli maden, tahvil ve hisse senetlerinin alınıp satılması işlemidir. Flash loan çoğunlukla bir coin’in borsalar arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanıp kâr etmek için kullanılıyor.
Flash loan ayrıca likiditasyon ve teminat takasları için de sıklıkla tercih ediliyor.
Flash Loan Saldırıları
Flash krediler, yukarıdaki kullanım durumlarına ek olarak DeFi protokollerine yönelik çeşitli saldırı türlerini finanse etmek için de kullanılabiliyor.
Bu durumun örneklerine geçmişte birçok kez şahit olduk.
Bir DeFi protokolündeki güvenlik açığını tespit eden körü niyetli aktörler flash loan aracılığıyla elde ettiği sermayeyle protokolün bazı işlevlerini manipüle ederek kâr elde edebilir.
Zira flash loan ile gerçekleştirilen işlemler başarısızlık durumunda geçersiz sayıldığından kötü niyetli aktörlerin sermayelerinin büyük bir kısmını riske atması da gerekmiyor.
Peki flash loan kötü bir şey mi? Burada önemli bir ayrıma dikkat etmek gerekiyor. Flash loan özünde kötü bir ürün değil, kullanıcılara sermaye kaynağı sağlamayı amaçlayan bir hizmet. Ancak flash loan, kötü niyetli aktörler tarafından sıklıkla DeFi protokollerindeki güvenlik açıkları üzerinden kâr elde etmek için kullanılıyor. Bu noktada akıllı sözleşme geliştiricilerin bu risklerin farkına varması ve buna uygun uygulamalar geliştirilmesi kullanıcıların güvenliğine fayda sağlayabilir.
Saldırılar genellikle metodoloji ve kapsam açısından farklılık gösterse de kullanılan yöntem genellikle aynı. Saldırganlar genel olarak tek fiyat oracle’ı olarak merkezsi bir borsadan (DEX) fiyat verileri çeken protokolleri hedef alarak manipüle ediyor. Araştırmalara göre, fiyatları tek bir merkezi kaynaktan alan protokollerde tek bir büyük işlem bile kötü niyetli aktörlerin o protokolü kolaylıkla manipüle etmesine yol açabilir.
Zaten bu, kripto paraların altında yatan merkezsizlik fikrine de ters bir durum. Merkezsiz protokollerin tek bir merkezi borsanın fiyat verilerini kullanması tipik olarak “merkezsizlik” kavramına ters.
Buradaki bağlantıya tıklayarak BTCHaber yazarlarından Turan Sert’in “DeFi’nin Üvey Evladı Flash Loan” başlıklı yazısını okuyabilirsiniz.
