bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 70,875.99 2.09%
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,566.20 1.57%
bnb
BNB (BNB) $ 584.21 1.60%
solana
Solana (SOL) $ 189.17 1.52%
xrp
XRP (XRP) $ 0.625063 1.76%
cardano
Cardano (ADA) $ 0.651348 0.12%
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.218482 14.69%

Cypherpunk’lar Kripto Para’dan Sonra Gözünü Oraya Dikti!

Cypherpunklar Kripto Paradan Sonra Gozunu Oraya Dikti

1985’te başlayan merkeziyetsizlik çalışmaları, 23 yıl sonra 2008’de Bitcoin’in icadıyla zirveye ulaştı. Bu devrim niteliğindeki teknolojiyi hayata geçiren Cypherpunklar şimdi yeni bir hedefin peşinde: Merkeziyetsiz Dijital Kimlikler

Bu teknoloji, bireylerin kimliklerini ve verilerini tamamen kontrol altında tutabileceği, daha özgür ve güvenli bir dijital dünya vaat ediyor.

Bitcoin’in doğumu 23 yıllık bir süreçti. Bunu besleyen 1985’ten beri yazılan ve “dip metinler” ismini verdiğimiz çalışmalardı. Bunlar içerisinde bazı manifestolar da vardı. Kripto paraların değer kazanması ile konu felsefik bir perspektiften uzaklaşıp venture capitallerin yeni oyuncuğuna dönüşme eğilimi gösterdi. Bundan dolayı da Web3 ciddi eleştiriler alıyor. Hatta Web0 a dönelim söylemleri dahi var. Peki hikaye bitti mi? Gerçekten merkeziyetsiz bir siber uzay mümkün değil mi? Artık internetin gözden uzak bir yerinde yeni tartışmalar olmuyor mu, yeni metinler yazılmıyor mu ? 

Bu yazıda merkeziyetsizlik savaşının yeni cephelerinden birine Merkeziyetsiz Dijital Kimlik meselesine ve bu konuda yapılan çalışmalara sizi götüreceğim.

Bizim bugün dijital ortamlarda kullandığımız ve farklı platformlara giriş için bir tür yetkilendirme amacı taşıyan kimliklerin geçmişine bakalım. 

Kral Henry V döneminde, vatandaşların yurt dışına çıkarken kimliklerini doğrulamak için belirli bir prosedür vardı. Bu prosedür genellikle bir mektup ya da belgeyle yerine getiriliyordu. Ancak bu yöntem güvenilir değildi ve sık sık sahtecilikle karşılaşılıyordu.

Bunun üzerine, Kral Henry V, herhangi bir kişinin ülkeyi terk etmeden önce geçerli bir pasaporta sahip olması gerektiğini belirten bir kararname yayınladı. Pasaportlar, resmi bir belgeden daha güvenilir ve tanınabilir hale geldi.

Bugünün internetine benzetmek gerekirse, pasaportlar gibi belgeler, internet kullanıcılarının kimliklerini doğrulamasına yardımcı olan dijital sertifikalar gibi düşünebiliriz.

Tabi bu yüzyıllar önceydi. Şimdi her şey çok daha karmaşıklaştı. Dijital çağ kimliği dönüştürdü. Bugün internet üzerinde parçalanmış ve her bir parçası farklı bir otorite tarafından kontrol edilen kimliklerimiz var. Bunu şöyle somutlaştıralım. Evde 100 tane kitabınız var ama her birinin aslında gerçek sahibi farklı ve istediği zaman kitabı sizden alabiliyor. Her şey o kadar karmaşık ki hangi kitabın gerçek sahibinin kim olduğunu dahi unutuyorsunuz.

Bu çok ama çok önemli bir sorun. Blokzincir teknolojsi  gelişmeye başlayınca bu sorunu çözmek için Merkeziyetsiz Dijital Kimlikler konusunu gündeme getirdi, bu konuda da çeşitli projeler yapılıyor. Fakat yine ortada bir “Henry” olması ihtimaline dair kaygılar var. Merkeziyetsiz dijital kimlikler yani DID’ler bireylere merkezi platformlara ve teknoloji şirketlerine bağlı olmadan dijital kimliklerini kontrol etme gücü veriyor. Fakat bu teknoloji şirketlerinin profesyonel yatırımcılar ile olan yakın ilişkiler kimliklerin merkeziyetsiz ortamda olup olmadığına dair soru işaretleri ortaya çıkarıyor.

Bu konuda kaygılananlardan biri Merkeziyetsiz Kimlik Vakfı (Decentralized Identity Foundation) çalışmalar yapmaya başladı. Ayrıca bu konuya dikkatimi çeken ve yıllardır merkeziyetsiz dijital kimlikler üzerine çalışan değerli Paul Pomerleau, DAO tarafından kontrol edilen iyilik amaçlı insani kullanım durumlarını da uygulayan, ücretsiz, off-chain ve ilk sunucusuz merkezsiz kimlik araçları yapmak için çalıştıklarından bahis açınca bunun önemli bir gelişme olduğunu düşünerek yazmaya karar verdim, çünkü konunun derinlikleri yüzyıllar ötesine gidiyor.

Şu anda bu konuda Human Colossus Vakfı, Red Squirrel ve Argonauths isimli yapılar çalışmalar yapıyor. Sparks isimli bir DAO oluşturulmuş durumda. İnternetin yeni dönemindeki yıkıcı teknolojilerden biri tıpkı kripto paralar gibi merkeziyetsiz dijital kimlikler olacak. Bu konuda konumlanmak son derece önemli.

Bu konuda kendini geliştirmek isteyenler ChatGPT tarafından verilen 8 adımlı yol haritası şu şekilde:

  1. Temel kavramları öğrenin:
    • Dijital kimlik, kimlik doğrulama ve kimlik yönetimi
    • Merkeziyetsiz ve merkezi kimlik sistemleri arasındaki farklar
    • Blok zinciri (blockchain) ve dağıtık defter teknolojisi (DLT)
  2. Merkeziyetsiz kimlik protokolleri ve standartlarını inceleyin:
  1. Decentralized Identifiers (DIDs)
  2. Verifiable Credentials (VC)
  3. Self-sovereign Identity (SSI)
  4. DID Auth ve DIDComm protokolleri
  1. Popüler merkeziyetsiz kimlik platformları ve teknolojileri ile tanışın:
  2. Mevcut kullanım senaryoları ve uygulama alanlarını öğrenin:
  1. Bankacılık ve finans sektörü
  2. Sağlık hizmetleri
  3. Eğitim ve akademik belgeler
  4. İşe alım ve insan kaynakları
  5. E-devlet uygulamaları
  6. Güvenlik ve gizlilik konularını inceleyin:
  1. Merkeziyetsiz kimlik sistemlerinin güvenlik avantajları ve dezavantajları
  2. Gizlilik koruma teknikleri (ör. zero-knowledge proofs)
  3. Regülasyon ve yasal uyumluluk
  4. Programlama becerilerinizi geliştirin:
  1. Blok zinciri ve DLT üzerinde çalışmak için popüler diller (ör. Solidity, Python, JavaScript)
  2. Merkeziyetsiz kimlik uygulamaları için kütüphaneler ve SDK’lar kullanma
  3. Gerçek projeler üzerinde çalışarak deneyim kazanın:
  1. Açık kaynak projelerine katılarak veya kendi projenizi başlatarak
  2. Hackathon’lara, atölyelere ve eğitimlere katılarak
  3. Sektörde çalışan profesyonellerle iletişim kurarak
  4. Sürekli öğrenme ve gelişme:
  1. Akademik araştırmaları ve endüstri raporlarını takip etme
  2. Merkeziyetsiz kimlik konusundaki etkinliklere ve konferanslara katılma
  3. İlgili topluluklar, forumlar ve sosyal medya gruplarında aktif olma

Başlamak için geç değil ☺

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

btchaber bh logo

Buğra Ayan

Buğra Ayan 1989 yılında Erzurum’da doğmuştur. Lisans eğitimini Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümünde, yüksek lisans eğitimini Gazi Üniversitesi Bilişim Ensitütüsü’nde tamamlamış ve doktora çalışmasına Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü’nde devam etmektedir. Evli olan Ayan’ın Bilge ve Gökalp isimli iki çocuğu bulunmaktadır.





Blokzincirin ve kripto paraların, geleceği nasıl değiştireceğini bugünden öğrenin.
btch x banner
btch youtube banner
Bağlantıyı kopyala