Blokzinciri ve kripto para ekosisteminin, 2023 yılından bakışla, nereye doğru evrilmekte olduğunu bu hafta irdelemek istiyorum. Dikkat ederseniz artık eskiden konuştuğumuz konuları değil, yenilerini konuşuyoruz ve epey hızla ilerliyoruz.
Şimdi son bir yılda ekosistemin nereye geldiğini şöyle bir gözden geçirelim, ve önemli gelişmeleri masaya yatıralım.
Önemli bulduğum gelişmeler: (maddeler önem sırasında değildir)
1- Cüzdan (hesap) sayısının artması: Bir kaç senedir yayınlarda söylemekte olduğum, bir milyar cüzdan kritik seviyesine yaklaşıyoruz. Şu anda dünyada 425 milyon kadar kripto cüzdanı, yani hesabı var, bunların yaklaşık 10 milyon kadarı da ülkemizde. Bu seviye, aynı sayıda insanın kripto sahibi olduğu anlamına gelmiyor, ancak blokzinciri ürünlerinin yaygınlaşması konusunda kuvvetli bir referans oluşturuyor. Bu sayı tüm dünyada bir milyar seviyesine gelince artık BTC ve ETH başta olmak üzere coin’lerin fiyatları, merkezi “fiat para” finansçıları tarafından bugünkü kadar kolay manipüle edilemeyecek. Evet, bugün kuvvetli bir etki eltındayız; kolaylıkla kağıt parayı çoğaltabilen eski sistemin bankacıları, kumarhanelerde, işletmenin kendi parasıyla oyun oynayan ve bundan habersiz saf oyuncuları üten usta kumarbazlara benziyorlar.
Bitcoin ve ether’in kumarhane parası ile alınıp satılmadığı, dolara endeksli olmadığı günleri de göreceğimize inanıyorum.
2- Bankaların da kripto saklama yapmaya başlaması: Bugüne kadar bankalar kriptoparalara ve onların teknolojisine çok soğuktular. Adeta onlara yok muamelesi yapmaktaydılar. Ancak ülkemiz de dahil bu durum pek yakında değişmek üzere. Artık bankalar da dolar hesabı açar gibi kriptopara hesabı açacaklar. Türkiye’de ve bir çok ülkede kanunlar yazıldı, düzenlemeler hazır. Bizim ülkemizde de Mayıs veya Haziran ayı gibi bankaların bu hizmetlerini halka duyuracaklarını sanıyorum.
Bu haberin etkisi çok büyük olacak! Bugüne kadar kriptoparalara illegal aktivite gözüyle bakan önemli bir kitle vardı. Devletler yakında bu bacaksızları kapatıp defterlerini dürecek diye düşünüp gözlerini gelişmelere kapayan bu kitle artık ister istemez gelişmeleri ciddiye almak zorunda kalacaklar. En azından eskisi gibi kahvehanelerde iddia oynarken, o sırada altcoin alan oğluna, “kumar oynuyorsunuz olm siz” diyen amcalar seslerini azaltacaklar.
Benim tahminim, AB ve Türkiye dahil 35-40 ülkede kripto saklama yapan bankaların çıkması tüm dünyada kripto hesap sayısını bu sene sonuna kadar bir milyar kritik sayısına getirecektir. Şu anda bizim haber kaynaklarımızda pek yer almayan Asya ülkelerinde de büyümenin süreceğini, aynı zamanda, Çin’de yeniden kripto alım satımına izin verilmiş olmasının da, Asya ekosisteminde büyük bir inovasyon hamlesiyle sonuçlanacağını sanıyorum.
3- Bitcoin’de bir sonraki yarılanma yaklaşıyor: Bitcoin tüm kriptoparaların amiral gemisi. Bu coin’de bir sonraki yarılanma 26 Mart 2024’de olacak. Konuyu yakından takip eden okurlar bilir, yarılanma dönemleri BTC başta olmak üzere tüm kriptolar için yükseliş zamanıdır. Bu gerçek, birinci ve ikinci maddelerdeki gelişmelerle beraber okunursa 2023 yılının kriptoparalar için bir kırılma yılı olacağını söyleyebilirim. Şimdiye kadar kriptoparalara yatırım yapmayanların dahi artık bu yıl içinde ortamlara geleceğine, ekosisteme dahil olacağına inanıyorum.
4- Gerçek dünya varlıkları kripto ekosistemine getiriliyor: Bu gelişme belki de tüm maddeler içinde en önemlisi! Sebebi şu; bu dönüşüm, maddi büyüklük olarak üç haneli trilyon dolarlara çıkabilen gerçek dünya varlıklarının, blokzincir token formlarına aktarılması demek oluyor. Şu anda tüm kripto ekosisteminin bir trilyon doların az üzerinde seyrettiği düşünüldüğünde, bu token’laştırma devasa boyutta bir değişime işaret ediyor. Bugüne kadar Türkiye’de benim kadar bu konuya önem veren başka bir analiste rastlamadım. Oysa ki, eski finans sisteminin büyük oyuncuları, örneğin BlackRock, gümbür gümbür klasik varlıkları token’laştırmaktan bahsediyor. Yani, gayrimenkul, hisse senedi, değerli metaller ve bonoların da blokzincir teknolojisi tarafından “tokenize” edileceklerini ve bu konuya kendilerinin de yatırım yaptıklarını, bu işe özel banka bile kurmuş olduklarını 2022 Aralık ayında ilan ettiler. (BTCHaber sitesinde bu konudaki 21 Aralık 2022 tarihli şu yazıma bakınız: Kaynak:1)
5- Dünyada değişen konjonktür ile doların rezerv para statüsü yıkılıyor: Dolarla kesilen faturaların son bir senede yarıya düştüğü ifade ediliyor. Bu konuda somut verilerin bulunması kolay değil, ancak enerji sektörü ülkeler arası ticarette büyük bir kalem oluşturuyor. Ve son aylarda birbiri ardına enerji pazarlıkları yapan ülkeler, ABD dolarının petro-dolar hakimiyetine göz koymuş görünüyorlar. Bu gelişme de bugün işlediklerim arasında stratejik olarak en hayati önemde olanı.
Daha önce yeni konjonktür hakkında iki yazı yayınlamıştım: (Kaynak:2 ve Kaynak:3) Yeni konjonktürde artık dünya iki kutuplu bir yapıya geçti. BRICS+ denilen ve içine yakında Türkiye’yi de dahil etmeyi planlayan ülkeler grubu kendi parasını yapmaktan bahsediyor. Bunun yanısıra Rusya ve İran kendi aralarındaki ticarette ödemeleri altına endeksli bir stabilpara ile yapmayı konuşuyorlar. (Bkz. Kaynak:4) Altına endeksli stabilpara yapmak ile rubleyi altına endeksli yapmak arasında büyük fark var tabii.
Şu anda BIS, yani Basel banka sistemine entegre, dolayısıyla dolara endeksli olan rublenin, ileride neye endeksli olması gerektiği konusuna gelince, bu konuda ortalıkta dolaşan 3 farklı öneri var:
a. Ruble, IMF’in SDR’si gibi, Asya (ya da BRICS+) ülkelerinin fiat paralarından oluşan bir sepete endeksli olsun,
b. Ruble altına endeksli olsun,
c. Ruble Rusya’nın dışarıya sattığı emtiadan (gaz, petrol, buğday, gübre vb. metalardan) oluşan bir sepete endeksli olsun,
Rublenin neye endeksli olmasına neden önem veriyorum onu da söyleyeyim: Credit Suisse baş analisti Zoltan Pozsar dünyanın geleceğinde hayati öneme sahip olacak olan enerji fiyatlarında belirleyici ülkenin tek başına Rusya olacağını, 2022 senesinde ısrarlı bir şekilde ve art arda 5 önemli yazı yazarak ifade etti. (Bunlardan sonuncusunun ZeroHedge sitesinde çıkan analizi için bakınız Kaynak:5) Dolayısıyla, Poszar, doların rezerv para hakimiyetini kıracak olan bir ülke ve para birimi varsa o da rubledir diyor.
Bitcoin’in ülkeler arası ticarette rezerv para olması da teknik olarak mümkün ama bunun şartlarının oluşmasına biraz daha zaman var. Bitcoin zaten dijital altın sıfatıyla belli bir grup halkın yastık altı parası haline çoktan geldi. Bir süre sonra ülkeler arası alış-verişte de gündeme gelecektir.
6- Gençler arasında kriptopara ekosisteminde geliştirme yapmayı seçenlerin oranı yükseliyor: Yeni mezun gençler, kurulu yazılım şirketlerinde değil, global chain platformlarında ya da mahalli kripto start-up’larında ortak olmayı ya da yüksek maaşla çalışmayı seçmekteler. Bu da kriptonun geleceğiyle ilgili mercek altına yatırdığım indikatörlerin sonuncusu. Asla en önemsizi değil, belli açılardan bakıldığında benim için en önemli işaretlerden biri aslında. Ama her zaman olduğu gibi tüm bu işaretleri gören de var, görmeyen de var.
Kaynaklar:
1. https://www.btchaber.com/menkul-kiymetlerin-tokenlastirilmasi-kurumsal-defi/
2. https://www.btchaber.com/dunyadaki-yeni-konjonkturu-anlama-rehberi-1/
3. https://www.btchaber.com/dunyadaki-yeni-konjonkturu-anlama-rehberi-2/
4. https://cointelegraph.com/news/iran-and-russia-want-to-issue-new-stablecoin-backed-by-gold
5. https://www.zerohedge.com/news/2023-01-29/zoltan-poszars-war-and-peace-broken-down
