Bu hafta altcoin proje değerleme yöntemlerinden bahsedeceğim. Öncesinde hızlı hızlı önemli metriklere bakalım ve ardından altcoin proje değerleme tarafına geçelim.
Global likidite
Global likidite 2025 nisan ayının sonunda 178 trilyon dolarda tepe yaptıktan sonra düşüş eğiliminde. İnsanlar farklı modellere bakarak likiditenin halen arttığını söylese de merkez bankalarını ve hazine kaynaklarını hesaba katınca sonuç değişiyor.
Bitcoin ve riskli varlıkların global likiditeyi yaklaşık 90 gün geriden takip ettiğini düşününce temmuz ayında bir tepe ve sonrasında bir düzeltme ihtimâli önümüzde görünüyor.
Döngüsel analiz
Bob Loukas’ın 60 günlük döngüsel analizi birebir çalıştı ve Bitcoin’de 100 bin dolar seviyesine düştükten sonra yeni 60 günlük döngü başladı. Yeni günlük ve haftalık döngüye göre önümüzde yükseliş için beş-altı haftalık bir dönem var. Eğer Bitcoin yeni tepe yapabilirse bu sefer yükselişini sürdürebilir gibi görünüyor.
Döngüsel analiz ve global likidite hareketlerine benzer şekilde temmuz ortası veya sonundan itibaren bir düzeltme hatta boğa marketinin bitebileceğine işaret ediyor. Vakit yaklaşınca tekrar değerlendiririz ancak ihtiyatlı olmakta her zaman fayda var.
Bitcoin risk metriği
Bitcoin risk metriği 56 seviyesinde. Bu metrik 23 seviyesinde dip yaptıktan sonra 60 civarında kâr alma fırsatı verdi. Global likidite ve döngüsel analize göre yükselişler görebilirsek tekrar kâr alma fırsatları verebilir.
Ethereum risk metriği
Ethereum risk metriği 22 seviyesinde. Nasıl hesapladığımdan geçtiğimiz haftaki yazımda bahsettiğim için bu kısmı hızlı geçiyorum. Teknik olarak fiyat 2650 ve 2700 dolar bölgelerini geçebilirse pozitif hareket hızlanarak devam edebilir. Virtuals ekosisteminin Ethereum ile entegrasyonu, stablecoin gelişmeleri ve makro haberlerin ETH için pozitife dönmesi dirençlerin aşılabileceğine dair beklentileri güçlendiriyor.
Tüm gelişmeler pozitif bir haziran ve temmuz ayına işaret ediyor. Bu durum risk iştahını artırsa da önceki yazılarımda çokça kez bahsettiğim risk yönetimini tekrar hatırlatmak istiyorum.
Makro gelişmeler
ABD’de Elon Musk ve Donald Trump arasında hareketli günler yaşandı. Musk yeni bütçe paketine karşı çıkarken Trump sürekli para basmak istediğini açıkça dile getiriyor. Trump’ın ABD Merkez Bankası (Fed) üstünde kurduğu baskı giderek artıyor ve Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ise sürekli blokzincir gelişmelerini desteklediğine dair paylaşımlar yapıyor.
Sonuç olarak Trump’ın sözü geçecek ve gidişat para basmaya doğru ilerleyecek gibi görünüyor. Blokzincir ve merkeziyetsiz finansa dair destekleyici kural duyurularını birçok kripto varlığın pozitif etkilenmesi şeklinde yorumlayabiliriz.
Kısa bir soru & cevap
Şimdiye kadar paylaştığım bilgilere ve yorumlara göre şu sorular akla gelebilir: Para basılırsa global likidite artmaz mı veya ABD kripto varlıkların önünü açarsa döngüsel analizin bir önemi kalır mı? Hızlıca cevaplamaya çalışayım:
ABD’de para basılırsa global likiditeye tabii ki pozitif yansır. Ancak basılan bu paranın nereye gideceğini takip etmek için TGA (treasury general account) ve reverse repo gibi verileri de incelemek gerekir. Ek olarak globalde diğer ülkeler ne yapıyor diye bakmak gerekir.
TradingView üzerinde global likidite, M2 gibi verilere baktığınızda halen artıyor görünüyor ama Cross Border Capital ekibinin yaptığı analiz ekstra veriler içerdiği için son bir aydır düşüş gösteriyor. Ben çok daha detaylı bulduğum Cross Border verilerini kullanıyorum. Detaylardan bahsetmeyi ise farklı bir global likidite analiz yazısına bırakıyorum.
ABD kripto varlıkların önünü açarsa döngüsel analiz biter mi sorusuna yatırımcı davranışları üzerinden cevap verebilirim. Eğer Bitcoin 150 bin dolara ulaşırsa 200-250-500 bin dolarlar dile getirilmeye başlanacak. Bu durumda onchain ve döngüsel veriler “kâr al” derken hisler “ekleme yap” diyecek. Burada karar vermesi gerekenler bu kararı tek başlarına verecek. Benim paylaştığım verilere göre ne düşündüğümü biliyorsunuz.
Verileri ve yaklaşımlarımı paylaştım, kararları her zaman olduğu gibi size bırakıyorum. Şimdi proje değerleme kısmına geçelim.
Altcoin projeleri değerleme modelleri
Birçok farklı model var. Birkaç tanesini yazayım:
Mindshare
Bu modele göre kısaca bir proje X üzerinde konuşuluyorsa onun fiyatı artar diyebiliriz. Örneğin geçtiğimiz günlerde Solana üzerinde bir launchpad projesi olan pump.fun projesinin ön satışı ve değerlemesi konusunda bir tartışma çıktı. Önde gelen birkaç içerik üreticisi “Eğer bu proje 4 milyar dolar ise o zaman bu projenin Avalanche üzerindeki karşılığı olan Arena projesi çok ucuz kalmış” dedi. Sonrasında Arena hızlıca 2x yaptı.
Tokeni olan veya olmayan projeler için Kaito, Cookie, X üzerinde araştırmalar yapabilirsiniz. Mindshare modeline kısaca al-sat veya airdrop sinyali gözüyle bakılabilir. Bilgileri kimin, ne zaman paylaştığına da dikkat etmek gerekir.
Gelir
Genellikle hisse senetleri değerlemesi yapan içerik üreticileri ve yatırımcılar kripto paralarda (market değeri / gelir) metriğini kullanmayı sever. Buna ek olarak elde edilen gelirin proje ekibine mi yoksa token tutanlara mı fayda sağladığını ayrı bir parametre olarak değerlendirmek gerekir.
Bu model katman-1 ve katman-2 projelerini değerlemek için pek uygun değil ancak özellikle merkeziyetsiz finans projeleri için oldukça uygun.
X üzerinde Bread’in yaptığı çalışmaya göre Pharaoh, Shadow gibi projeler kendi market değerlerine göre oldukça iyi gelir kazandırıyor ve yükselme potansiyelleri fazla. Öte yandan Pendle, Jupiter gibi projeler ise büyük market değerleri nedeniyle çok iyi metriklere sahip değiller.
Bu verilere yatırımcı güveni, bilinirlik, borsalarda listelenme, tokenomi gibi verileri de eklemek mantıklı olur. Örneğin yakın zamanda büyük bir token kilit açılışı varsa bu fiyatı düşürebilir ya da bir projenin buyback (tokeni piyasadan geri alma) duyurusu varsa o proje hızlıca değerlenebilir.
Kısacası revenue metriğini biraz daha uzun vadeli tutmak istediğiniz altcoin projeleri için hesaba katabilirsiniz. Bir de ek olarak bu süreçte fiyatı diğer hangi parametreler ekleyebilir şeklinde bakabilirsiniz.
Gerçek ekonomik değer (REV)
Özellikle katman-1 projeleri için bu model sıkça kullanılıyor. Katman-1 projelerini bir değer saklama aracı ve bir varlık değişim aracı (para) olarak gören bu model blokzincirde ne kadar hareketlilik olduğuna, ne kadar varlık kilitlendiğine ve token enflasyonuna göre bir değer alıyor.
İşlem ücretleri sayesinde elde edilen gelir ciddi anlamda yükselince fiyatın da yükseldiğini düşünen modele göre ağın toplam değeri, REV değerinin 26-27 katına ulaşınca market tepesi geliyor. Şu an yatırım evlerinin ve globaldeki içerik üreticilerinin en sık kullandığı metrik olarak dikkat çekiyor.
Gerçek saklanan değer (RSOV)
RSOV değeri blokzincirdeki hareketliliğin ve işlem ücretlerinin yanında zincir üzerince stake edilen (kilitlenen) varlık miktarını (örneğin SUI ağının güvenliği için kilitlenen SUI miktarı) ve merkeziyetsiz finans (DeFi) platformlarında kilitlenen varlık miktarını da hesaba katıyor.
Buna göre blokzincirleri kıyasladığımızda ETH, SOL, TAO gibi varlıkların ciddi oranda stake edildiğini ve DeFi platformlarında kullanıldığını görüyoruz. Öte yandan SUI ise birçok kişinin cüzdanında kilitlenmemiş hâlde al-sat için kullanılan bir varlık gibi görünüyor.
Bu modeller hangi varlığın fiyatının yükseleceğini veya düşeceğini garanti etmez. Sadece, bu verileri kullanan yatırım evlerinin (örneğin RSOV metriğini kullanan Skycatcher firması) SUI yerine ETH tercih edebileceğini gösterir. REV metriğini kullanan global içerik üreticisi Jon Charbonneau ve onun gibi düşünenler (FDV / REV) oran 26-27 olduğunda satış yapacağına işaret eder. Mindshare veya (market değeri / gelir) oranını kullanan yatırımcılar en çok fırsat veren seçeneği seçerek kârını makimize etmeye çalışır. Siz de bunlardan haberdar olursanız ve bu verileri takip ederseniz fırsatları erkenden yakalayıp hızlı işlemlerle portföyünüzü büyütebilirsiniz.
