Borsa Büyüklüğü ve Varlık Çeşitliliğinin Etkisi
Verilerden yola çıkarak genel olarak daha büyük kripto para işletmelerinin küçüklere göre daha hızlı bir oranda büyüdükleri ve sürekliliklerini korudukları görülmüş; nitekim tüm borsa kategorileri arasında 2019’dan bugüne dek büyüyen tek grup hep büyük boyutlu borsalar olmuş (bir istisna %9 büyüyen küçük P2P platformları). Bunun çeşitli sebepleri olmakla beraber öne çıkan iki tanesi
1) İlk defa kripto para almak isteyen yeni kullanıcıların tanınırlık sebebiyle büyük borsaları seçmesi;
2) Trader’lar için büyük borsaların yüksek likiditesinin daha cazip olması, diye sıralanıyor.
Peki borsalarda işlem gören farklı varlıkların sayısıyla işlem hacimleri arasında bir korelasyon var mı diye bakıldığında ise son bir senede borsaların sürekliliklerinde, sundukları farklı kripto varlık sayısının büyük bir rol oynadığı görülmüş.
Aşağıdaki grafikte az sayıda varlığın işlem gördüğü bir çok borsanın işlem hacmi büyük olsa da daha fazla farklı varlığın sunulmasının genel olarak daha fazla işlem hacmiyle korelasyon oluşturduğu görülüyor.
Bu özet tabloda da her borsa kategorisine ( ve büyüklüğüne) göre farklı kripto varlık sınıflarının işlem hacimleri daha net görülüyor:
En hızlı büyüyen borsa kategorilerindeki işlem hacminin çoğu bitcoin ve ethereumdan geliyor ki sürpriz değil; diğer taraftan bazı dikkate değer istisnalar da var:
Türev borsaları incelenen dönem içinde işlem hacmine göre en hızlı büyüyen kategoriydi ve görüldüğü üzere bu borsalarda en çok alım-satımı yapılan varlıklar stabil coin’ler ve bu durum başka büyük borsalar için de geçerli: En hızlı büyüyen borsalar sıralamasında 3. sıradaki büyük “Diğer Borsalar” ve 6.sıradaki büyük “C2C Borsaları”.
Bu durum şöyle yorumlanmış: Tüm bu türev, C2C ve “Diğer Borsalar” sınıfındaki borsalarda deneyimli trader’ların işlem yapması ve bunların platformlarda fiat paraya dönmeye izin verilmediği koşullarda, alım-satım yapmak istememeleri veya kripto para volatilitesinden uzak durmak istedikleri zaman stabil coin’lerde park etmeleri.
Diğer taraftan göze çarpan önemli bir nokta şu ki en hızlı büyüyen borsa kategorilerinde eğilim işlem hacminin tamamının herhangi bir tek varlıktan gelmemesi yönünde. Diğer bir deyişle bir platformdaki farklı, özgün kripto varlık sayısı artması yüksek işlem hacmiyle sonuçlanıyor ama genel olarak bitcoin ve ether tüm borsalarda en çok alım-satımı yapılan kripto paralar. Bu popülerliğe rağmen, hızlı büyüyen borsa kategorilerinde diğer iki kripto varlık türü arasında da –altcoinler ve stabil kripto paralar- ciddi hacimler görülüyor. Dolayısıyla bu durum, en iyi borsaların, platformlarında faklı kullanım şekillerine veya birden çok kripto varlık türü gerektiren kullanım şekillerine yer vermeleri olarak yorumlanmış.
İnovasyon ve Ölçek
Araştırmanın iddiası sektörün konsolidasyona doğru gittiği yönünde olunca, bu rekabet ortamında kripto para borsalarını farklılaştıran ve büyüten iki faktör olduğu sonucuna varılmış: inovasyon ve ölçek.
İnovasyonu temsil eden merkeziyetsiz, saklama hizmeti vermeyen DEX’lerin etkinliği merkezi borsalar tarafından biraz gölgede kalsa da son zamanlardaki yetişme hızlarına ve hatta bazı aylarda merkezi platformların işlem hacmini geçmiş olmalarının önemine dikkat çekilmiş. Neden? Kullanıcılara kendi varlıklarını daha çok kontrol etme imkânı vermeleri ve yeni finansal işlem çeşitlerine erişim sağlamaları nedeniyle.
Büyümeye devam eden Merkezi Borsaların da platformlarında fazla varlık çeşidi sunanlar olduğu görülüyor ki bu onları aktif trader’lar için cazip hale getirmekte. Diğer taraftan C2F borsaların bu trendin bir istisnası olabileceği öngörülüyor çünkü bu platformlar kripto paralarla fiat paralar arasında kolay giriş çıkışı sağlayan, yeni veya deneyimli her tip kullanıcının her zaman ihtiyaç duyacağı daimi noktalar olarak değerlendiriliyor.
Sonuç
Her sektörde olduğu gibi kripto para alanında da, ekosistemin doğru ölçülmesine, değerlendirilmesine katkıda bulunacak analiz raporlarının çoğalması sektör paydaşlarının önünü görmesi açısından faydalı bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
Özetlenen bu raporda da kripto para alım-satım platformlarında rekabet ve konsolidasyon eğilimlerinin artacağı ve piyasanın özellikle daha deneyimli kullanıcılara (trader’lar) daha fazla yenilik sunan ve daha büyük ölçekli borsalardan yana olduğu kanıtlanmaya çalışılmış. Bu bağlamda ileride büyüyen bir kripto para dünyasıyla birlikte kripto para alım satım platformlarının da muhtemel değişimi, gelişimi mümkündür demek yanlış olmaz.
