Yaşanan salgının yarattığı kriz ve tarihi borsa düşüşleri arasında geçen hafta, 9 Mart günü ABD Temsilciler Meclisi Üyesi Paul Gosar, ABD Kongresi’nde, Amerikan Blokzincir Girişimcilerinin desteklediği 2020 Kripto-Para Birimleri Kanunu’nun tanıtımını yaptı. Blokzincir endüstrisi liderlerinin politika yapıcılarla olan yıllık toplantısı D.C. Blokzincir Zirvesinin kriz nedeniyle ertelenmesine rağmen, bu tasarının sunumunun gerçekleşmiş olması – bütün eleştirilere rağmen- dijital varlıklara devlet nezdinde meşruiyet kazandırma çabaları ve azmi için önemli bir işaret olarak görülüyor.
ABD’de iş insanlarının regülasyonları ve siyasi iradeyi kendi lehlerine olacak şekilde etkilemeye çalışmaları eskiden beri var olan bir durum; sözkonusu meseleler lobicilik, kar amacı gütmeyen ticari birlikler, düşünce kuruluşları veya girişimciler gibi farklı yollarla gündeme getiriliyor. Genelde işletme sahiplerinin veya girişimcilerin politika stratejistleriyle, avukatlarla ve Kongre üyeleriyle aylar süren strateji ve uyum toplantılarından sonra elde ettikleri sonuç önlerine sunulan seçeneklerden birini seçmek şeklinde oluyor; bu bazen düzenleyici kurumlara yazılacak bir mektup, bazen söz konusu politika hakkında yapılacak bir kamu açık oturumu bazen de yeni bir mevzuatın tanıtımı olabiliyor.
2020 Kripto-Para Birimleri Kanunu’nun tanıtımının ve Kongre’ye sunulan tasarının destekçilerinin arkasında yatan hikâyenin bu klasik çizgiden biraz farklı geliştiği söyleniyor. Blokchain dünyasından iki girişimci Erik Finman ve Marshall Hayner’ın desteklediği tasarının ilk taslağının Aralık 2019’da Kongre’de dolaştığı biliniyor; her iki isim de avukat olmadıklarını ve ilk defa bir mevzuat üzerinde çalıştıklarını belirtip, geliştirdikleri ve uzun zamandır üzerinde çalıştıkları bu federal yasa tasarısının, kripto dünyasındaki yasal karışıklığın yarattığı inovasyon yaratma problemini çözeceğini iddia ediyor. Fakat tasarının geçen haftaki sunumunun Washington D.C. lobisinin oldukça sert eleştirisine maruz kaldığı görüldü. Kar amacı gütmeyen ticaret birliği The Blockchain Association ve yine kar amacı gütmeyen düşünce kuruluşu Coin Center, her ikisi de sosyal medyada tasarıyı eleştirdiler. The Blockchain Association bu tasarının ölü doğduğunu, asla yasalaşamayacağını söylerken Coin Center yöneticisi tasarının ciddiye alınacak bir yanı olmadığını ama prensipte karşı çıkılması gerektiğini belirtti; bu arada The Blockchain Association’ın kripto paraların regülasyonu için kendi Token Taxonomy Kanunu’nun öncüsü olduğunu bilmek lazım. Sunulan tasarının öncüsü Marshall Hayner’in ise bu eleştirilere karşılık olarak kendisinin tam da D.C.’ nin bu “kemikleşmiş ahbap-çavuş kapitalizmine ve yozlaşmaya” karşı savaştığı yorumunu yapması tartışmanın süreceğine işaret etmekte.
Bu karşılıklı karalamaya rağmen Coin Center’ın üstünde durduğu asıl önemli nokta, ister 2020 Kripto-Para Birimleri Kanunu ister Çin Merkez Bankası dijital parasıyla savaşmak için yaratılacak ABD dijital parası olsun, hiçbir planda ABD hükümetine tüketicilerin kripto para birimi işlemlerini gözetleme yetkisinin verilmemesi gerekliliği. Tasarıyla gelen şahsi ve özel finansal detayların ve bilginin düzenleyici kurumlarla paylaşılacağı konusu en çok eleştiri alan kısım. Ancak tüm bu eleştiriler iki girişimciyi yıldırmıyor ve endüstri içinde destekçileri olduğunu, hatta tasarı hakkında bilgi sahibi olmak isteyen iki düzenleyici kurum yetkilisinin kendilerine ulaştığından bahsediyorlar. Finman’ın henüz 20 yaşında olup, Kongrede yer alabilmesine sadece beş sene olduğu da dikkat çeken konulardan.
Tasarı ve Kripto Çeşitlendirmesi
Tasarının ana amaçlarından biri kripto para birimleri üzerinde daha net bir düzenleme yapabilmek.Meclis üyesi Gosar’a göre tasarı “işletmelerin, kurumların ve sokaktaki Amerikalının bu büyüyen sanayiye katılımını kolaylaştıracak. Artık kasvete, belirsizliğe veya karışıklığa son.” Diğer bir amaç dijital varlıkların regülasyonunda yer alacak özel federal ajansların açıklanması ve bu ajansların kamuyu federal lisanslar, sertifikalar ve tesciller hakkında bilgilendirmesi. Bunun yanında dijital varlık yaratan ve üzerinden işlem yapan kurumların öncelikle devletten izin alması şart koşuluyor.
Tasarı, kripto para birimlerini düzenlerken,
* kripto-emtialar (Bitcoin, Ethereum ve hizmet token’ları gibi varlıklar);
* kripto-para birimleri (Stablecoins, Tether, USD Coin, Paxos Standard, the Gemini Dollar hatta Libra bu sınıfta yer alabilir), ve;
* kripto-menkul değerler (örn. hisse senedi gibi bir varlığa dayalı enstrümanlar, ERC-20 Token ihracı bu sınıfta olabilir) olarak sınıflandırıyor.
Dikkat çeken unsur Bitcoin gibi dijital varlıkların kripto-para birimleri sınıfı yerine, kripto-emtialar statüsüne çekilmesi. Kripto-para birimleri sınıfı ise “ABD para birimi temsilcisi veya sentetik türevler”olarak tanımlanıp, daha çok Tether gibi stablecoin’leri hatırlatıyor.
Düzenleyici Kurumlar
* Kripto emtialar için ana düzenleyici kurumun Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC) ;
* kripto para birimleri için ana düzenleyici kurumun Mali Suçları Koruma Ağı (FinCEN) ve Para Birimi Denetçisi Ofisi (OCC);
* ve kripto-menkul değerler ile sentetik “stablecoin”ler için ana düzenleyici kurumun Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) olması düşünülüyor. Stablecoin’lerin SEC’e tabi olmasının sebebi, onların “ABD veya yabancı bir hükümet tarafından ihraç edilmiş para birimlerinin temsilcisi” olarak tanımlanması, “bire bir teminatlandırılmış olmaları “ ve esasen fonksiyonlarının menkul kıymetlere benziyor olması.
Tasarıya göre kripto paralar için geçerli olacak kurallar, aslında geleneksel finans kurumlarının maruz kaldığı düzenleyici mevzuattan çok farklı değil. Bu anlamda FinCEN’e, kripto para işlemlerini – stablecoin’ler de dahil olmak üzere-, ve bu işlemlerle ilgili bireyleri izleme imkanı veriyor. Ayrıca FinCEN’ in elini, rezerv-destekli stablecoin’leri denetlemede güçlendiriyor zira stablecoin’lerin her birinin temsil ettiği, yerel veya yabancı hükümetler tarafından ihraç edilmiş para birimleri tarafından tam olarak desteklendiğinden emin olunmak isteniyor.
Tasarı, kripto paralar üzerinden yürütülen kara para aklamayla ve terörün finansmanıyla mücadelede CFTC, FinCEN ve SEC’in yanında. Ekim 2019’da yayınladıkları ortak bildiride amaçlarının “dijital varlıklarla ilgili faaliyette bulunan insanlara Banka Gizlilik Yasası’nın (BSA) kara para aklama ve terörün finansmanıyla mücadeleyle ilgili yükümlülüklerini hatırlatmak” olduğu belirtilmiş.
Yeni Eklenenler ve Beklentiler
2020 Kripto-Para Birimleri Kanun tasarısının yenilenmiş versiyonunda, ilk taslakta olmayıp ikincisinde eklenen “merkeziyetsiz kriptografik kayıtlar” ve “akıllı kontratlar” gibi popüler blokzincir modelleri var. Bu kavramların eklenmesiyle ABD kanun yapıcılarının merkeziyetsiz finansta ortaya çıkan yeni girişimleri kabul etmeleri, tanımaları bekleniyor. Blokzincir meraklıları ve geliştiricileri için yasal bir onama olasılığı ve bu taslak üzerinden tanınma güzel bir haber olarak görülüyor; tasarının yasaya dönüşmesi halinde de kripto dünyasında inovasyonların ve adaptasyonun artması bekleniyor. Diğer taraftan kripto paranın sadece dijital, P2P işlemler ve servet birikimi amaçlı değil, mahremiyeti koruma amaçlı dizayn edildiği aksi takdirde yatırımcıların ilgisinin azalacağının unutulmaması gerekiyor. Sonuç olarak, blokzincir girişimcilerinin kuralların açık ve net olduğu bir iş dünyasında faaliyet gösterebilmesi için, ABD Kongresi’nin yasal netliği sağlayacak bir çerçeve üstünde çalışıyor olması ilerisi için olumlu bir adım olarak görülüyor.
